Mateusz Ługowik - poniedziałek, 14 grudnia 2015

Ciekawie o kawie - część pierwsza

Bez zbędnych wstępów. Mamy dla Was pokaźny zbiór ciekawostek na temat Waszego ulubionego napoju. Jesteśmy pewni, że wiele faktów Was zaskoczy. Dziś pierwsza dwudziestka.

Według legendy, kawa została odkryta w IX wieku. Opowiada ona o etiopskim pasterzu kóz Khaldim, który podczas wypasu swojego stada zauważył, że jego zwykle ospałe kozy są nadnaturalnie pobudzone i pełne energii. Pasterz odkrył źródło nadpobudliwości zwierząt. Okazało się, że skubały one czerwone jagody z wiecznie zielonego drzewa. Zainteresowany Etiopczyk zebrał je więc i zaniósł do muzułmańskiego świętego człowieka. Ten zaś wpadł na pomysł, aby surowe owoce kawowca wykorzystać do sporządzenia napoju.
Choć kawa została odkryta w Etiopii około roku 850, popularnym napojem stała się dopiero w 1100 roku. Przyczyniło się do tego portowe miasto w Jemenie – Mokha. To stamtąd ziarna kawy mokka, o wyraźnym czekoladowym smaku, eksportowano drogą morską do Indii, na Jawę i od 1515 roku także do Europy. Już 160 lat później w samej tylko Anglii istniało więcej niż 3000 kawiarni.

Kawa była początkowo traktowana jako cudowny lek. Szczególnie w Jemenie i Arabii. Pito ją tylko za zaleceniem lekarza. Byli też tacy, którzy traktowali kawę jak truciznę dla mózgu, a według niektórych jej wypicie miało pobudzać człowieka do doświadczania religijnych wizji.
Pierwszymi, którzy uprawiali kawowe drzewa i krzewy na Półwyspie Arabskim byli oczywiście Arabowie. Zazwyczaj najpierw prażyli oni ziarna, a następnie gotowali kawę lub qahwą, jak o niej mówiono. Znaczy to tyle, co „wino Islamu”.
Każdego roku na całym świecie wypija się ponad 500 miliardów kubków kawy, czyni to z niej najpopularniejszy napój na naszej planecie. Po ropie naftowej jest ona również największym na świecie przedmiotem obrotu handlowego.
Hawaje i Puerto Rico to jedyne miejsca na kontynencie Ameryki Północnej, gdzie uprawiana jest kawa.
Wpływ, jaki kawa ma na nasz organizm zależy w dużej mierze od tego, jak kawa jest przygotowana. Na przykład filtry papierowe zapewniają usunięcie tłustych składników zwanych diterpeny, które zostały powiązane z wieńcową chorobą serca. Filtry metalowe nie radzą sobie z ich zatrzymaniem, przez co przedostają się one do naparu.
Gdy Kair Bey, gubernator Mekki, zakazał spożywania kawy w 1511, sułtan skazał go na śmierć. Egzekucję wykonywano na obszarze, gdzie kawa była faktycznie uznawana za „błogosławioną”.
Kawa została przywieziona z Arabii do Europy przez Wenecję w 1600. Rozpowszechniła się w Europie mimo tego, że niektórzy mnisi wzywali papieża Klemensa VIII do zdelegalizowania „muzułmańskiego” napoju. Papież stwierdził, że napój jest tak dobry, iż grzechem byłoby pozwolenie na picie go tylko poganom.
Kiedy została otwarta pierwsza kawiarnia w Anglii, a było to w 1652 roku, kobiety miały zakaz wejścia do niej w innym celu niż usługiwanie mężczyznom.
Belg George Washington wynalazł kawę rozpuszczalną w 1906 roku podczas pobytu w Gwatemali.
Badania przeprowadzone w roku 2011 wykazały, że kobiety, które piją od dwóch do trzech filiżanek kawy (tej z kofeiną) dziennie, były o 15% mniej narażone na rozwój depresji w okresie najbliższych 10 lat, niż te, które piły kawy mniej.
Badania wykazały, że picie kawy może zmniejszać spadek zdolności poznawczych i zaburzeń neurodegeneracyjnych.
Legenda głosie, że gdy Arabowie odkryli kawę byli o nią strasznie zazdrośni. Chcieli zachować swoje odkrycie w tajemnicy i odmawiali prawa do wywożenia ziaren kawy poza granice swojego kraju w celu jej uprawy. Jednak 17-wieczny muzułmański pielgrzym, Baba Budan, przemycił siedem nasion z Arabii i zasadził je w Indiach. Istnieje powiedzenie, że cała kawa świata pochodzi właśnie z siedmiu ziaren.
Istnieją dwa główne gatunki kawowca wykorzystywane do produkcji sprzedawanej kawy: kawa Arabica, która powstała na Bliskim Wschodzie, oraz kawa Robusta, która pochodzi z Konga. Drzewa Arabiki wytwarzają najlepszej jakości kawę i są powszechnie uprawiane (3/4 światowej uprawy kawy), przy czym ziarna Robusty zawierają 40-50% więcej kofeiny i są najczęściej stosowane w kawie typu instant.

Holendrzy byli pierwszymi Europejczykami, którzy weszli do handlu kawą. Importowali oni rośliny z Wybrzeża Malabar do Indii - do ich kolonii. Obszar ten następnie nazywano Holenderskimi Indiami Wschodnimi. Jest to obecne terytorium Indonezji.
W 1715 roku holenderscy kupcy podarowali wpływowemu królowi Francji, Ludwikowi XIV, drzewo kawowca. Powstały potem z niego miliony innych drzew. Jak to możliwe? Po części dzięki Gabrielowi Mathieu de Chevalier, który ukradł kilka sadzonek z drzewa i zaczął uprawę czarnego złota na Martynice na Karaibach. W ciągu 50 lat na Martynice i sąsiednich wyspach rosło już 20 milionów kawowców.
Chociaż plony wahają się i nie każdego sezonu są na tym samym poziomie, możemy założyć, że jedno drzewo kawy w ciągu roku dostarcza tylko tyle ziarna, aby wypełnić pół kilograma torebki zmielonej kawy.
Drzewo kawowe rośnie od 3 do 4 lat. Gdy dojrzeje, każde będzie dostarczać od 450 do 900 gram ziaren kawy na sezon.
Jasno palona kawa ma więcej kofeiny niż ta ciemna. Im kawa jest dłużej palona, tym więcej pobudzającej substancji z niej ulatuje. Największa dawka jest w zielonej kawie, ponieważ w ogóle nie przechodzi przez ten proces.